هیچ‌گونه اغراق و بزرگ‌نمایی در کار نیست و باید به جرئت بگوییم که ، در تمام دنیا بی‌نظیر است. در هیچ کجای دنیا نمی‌توانید شاهد این همه زیبایی، هماهنگی و تنوع در قالب یک باشید. هنرمندان فرشباف ایرانی با نهایت دقت و سلیقه، فرش‌هایی بافته‌اند که تمام دنیا را مجذوب خود ساخته است. فرش دستباف نماینده‌ای به شدت شایسته برای معرفی هنر ایرانی تلقی می‌شود. صنعت صادرات فرش دستباف ایرانی اگر چه همچنان جای رشد و توسعه بسیاری دارد اما در بخش‌های فعال خود بسیار موفق عمل می‌کند و مشتریان جهانی را راضی و برای خرید قانع می‌سازد.
دیگر لازم به توصیحات اضافه نیست، همه می‌دانیم که ارزش هنریبیبدیل است. فرشی که از گره‌هایی ظریف و زیبا، جنسی لطیف و طرحی با رنگ‌های شگفت‌انگیز و متنوع بافته می‌شود قطعا متفاوت و ایده‌آل است.
ویژگی‌های فرش دستباف چیست؟
کارشناسان فرش در سراسر دنیا معتقد هستند که فرش دستباف ایرانی بهترین فرش جهان است. قدمت فرشبافی در ایران به ۲ تا ۳ هزار سال قبل از میلاد مسیح می‌رسد و در حفاری‌هایی که در شهر سوخته و محوطه باستانی بین‌النهرین صورت گرفته است، وسایلی یافت شده که حکایت از قالی‌بافی در زمان‌های دور دارد. فرش‌های دستباف ایرانی به ۳ شکل: خشتی، افشان و ترنج بافته می‌شوند و هر خطه و منطقه‌ای، بافت فرش دستباف را با سبک و سیاق خود پیگیری می‌کند. رنگ‌ها، نقشه و جنسی که در بافت فرشِ اقلیم‌های گوناگون ایرانی مورد استفاده قرار می‌گیرد، خاص و ویژه است. مثلا، فرش دستباف تبریز یکی از فاخرترین فرش‌هایی است که به دست هنرمندان تبریزی بافته می‌شود. فرش‌های دستباف تبریزی در بهترین و معروف‌‌ترین موزه‌های جهان یافت می‌شوند و مجموعه‌داران معروف دنیا همواره به دنبال خرید انواعی از این فرش زیبا هستند.
فرش دستباف تبریز، فاخرترین فرش دستباف ایرانی است
فرش دستباف تبریز، طرح‌های گوناگونی دارد و تنوع نقشه و ظرافت آن بسیار زیاد است. تبریزی‌های هنرمند، فرش‌های دستباف را از پشم یا ابریشم می‌بافند و چله‌کشی فرش را با پنبه، ابریشم و ندرتا پشم انجام می‌دهند. فرشبافی در تبریز، نسل به نسل منتقل شده است. از همین روی، برخی از طرح‌ها و رنگ‌ها حالتی خانوادگی و موروثی دارند و به نوعی مانند نشان و هویت خانواده‌های بافنده هستند. رنگ غالب در فرش‌های دستباف تبریز، آبی و قرمز است و زمینه‌ای کرم رنگ، طرح‌های رنگی و جذاب را در خود جای می‌دهد.
متداول‌ترین و رایج‌ترین طرح در فرش‌های تبریزی، فرش دستباف تبریز طرح ماهی است. فرش طرح ماهی را با خامه نرم و ظریف می‌بافند و برخی از آنها در بافت خود مقداری ابریشم هم دارند. به کار بردن ابریشم در فرش‌های دستباف باعث افزایش قیمت آنها به شکلی چشم‌گیر می‌شود.
طرح ماهی، نقشه‌ای رایج است که برای اولین بار در هرات افغانستان بافته شده است. به همین خاطر به این طرح از فرش دستباف،طرح هراتی نیز گفته می‌شود. طرح ماهی پرکاربردترین الگوی ایرانی است و در میان مشتریان وطنی، طرفداران زیادی دارد. نقشه ماهی از تکرار طرح گل‌هایی به وجود می‌آید که دور آنها را برگ‌هایی نوک‌تیز گرفته است. علاوه بر فرش ماهی، سایر نقشه‌ها و طرح‌های فرش تبریز نیز دارای نقوش گیاهی و اسلیمی هستند. ناحیه آذربایجان شرقی در تولید هنر فرشبافی بسیار معروف است. این شهرت گاهی در مرزهای بیرونی بیشتر درک و معرفی شده است که این موضوع جای تأمل و افسوس دارد.
مثلا فرش دستباف آذرشهر واقع در آذربایجان شرقی به شدت معروف است و بسیاری از کشورهای اروپایی و آمریکا همیشه در پی خریداری کردن این فرش‌های ارزشمند هستند. این در حالی است که زیرساخت‌های تجارت و صادرات فرش دستباف ایرانی به خوبی طراحی و مدیریت نشده است. اگر در بخش صنعت فرش، سرمایه‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های دقیق و هدف‌مندی صورت بگیرد، قطع به یقین، فرش دستباف ایرانی می‌تواند به وزنه‌ای مهم در اقتصاد کشور بدل بشود.
سایر انواع فرش دستباف ایرانی را بشناسید
علاوه بر فرش‌های فو‌ق‌العاده ظریف تبریزی و طرح‌های معروف آن مانند فرش دستباف تبریز طرح علیا که به واسطه رنگ زمینه روشن و زیبا و چله فوق‌ابریشم و پرزهای پشمی مشهور است، سایر شهرهای زیبای ایرانی نیز در عرصه فرش دستباف، حرف‌های زیادی برای گفتن دارند. برای نمونه، فرش دستباف اصفهانی با طرح‌های لچک و ترنج خود، تابلویی بی‌مثال از ظرافت در مقابل چشمان مخاطب قرار می‌دهد. در دوره صفویه، اهمیت به فرش افزایش زیادی پیدا کرد به طوری که کارگاه‌های کوچک فرشبافی به اصناف سلطنتبی تبدیل شدند.
یا مثلا استان قم نیز یکی از بهترین بسترها برای تولید هنر ایرانی را فراهم نموده است. فرش‌های دستباف تمام ابریشم قمی زبان‌زد عام و خاص هستند. فرش دستباف قم از جنس ابریشم و در ابعاد کوچک تهیه می‌شود به همین خاطر از آن بیشتر در تزئینات و در قالب تابلو برای آویختن به دیوار استفاده می‌شود. جنس ابریشمی فرش‌های قمی و دشواری بافت آن باعث شده تا فرش دستباف قمی در ابعاد خیلی بزرگ تهیه و بافته نشود.
نکته مهمی که فرش‌های دستباف قمی را از سایر بافته‌ها متمایز می‌کند، تکنیک بالای بافت و نظم بسیار در کار بافتن است. هیچ‌گونه بی‌نظمی و شلختگی در پود فرش‌های قمی دیده نمی‌شود.
فرش دستباف ایرانی در نواحی و استان‌های مختلف بافته می‌شود. فرش دستباف کاشمر نیز کیفیت و زیبایی خاصی دارد. کاشمر یکی از شهرستان‌های غربی استان خراسان است و مانند سایر نواحی این خطه از ایران، فرشبافی را با نظم و زیبایی چشم‌گیری پی می‌گیرد. فرش دستباف مشهدی با نقوش روستایی و طرح‌هایی از انسان، حیوان، گل، مرغ، درخت و… از جمله سایر فرش‌های دستباف ایرانی است که در بازارهای مختلف داخلی و خارجی موفق عمل کرده است.
مزایای خرید فرش دستباف ایرانی چیست؟
فرش‌های زیبای دستباف هر چقدر بیشتر پا بخورند و استفاده بشوند، زیباتر و ارزشمندتر می‌شوند. خریدار فرش دستباف که از فرش شناخت خوبی دارد همیشه به دنبال خرید فرش دستباف دست دوم است. قیمت فرش دستباف بالا است. اما هر وقت قصد فروش فرش را داشته باشید، ارزشی بیش از زمان خرید برای شما به وجود خواهد آمد. در واقع، خرید فرش دستباف علاوه بر آنکه باعث می‌شود منزل زیبایی داشته باشید نوعی سرمایه‌گذاری مناسب نیز به شمار می‌رود. قیمت فرش دستباف به عناصر مختلفی نظیر: نقشه، میزان استفاده از رنگ‌های طبیعی و هماهنگی قرار گرفتن رنگ‌ها در کنار هم، جنس نخ و تار و پود آن وابسته است. بنابراین قیمت فرش دستباف نائین، تبریز، قم و تمام نقاط دیگر ایران بالا محسوب می‌شود.
نباید یادتان برود که شهرهای مختلف ایرانی مانند شهر گمنام هریس در نزدیکی تبریز و سایر شهرهای دورافتاده ایرانی، ظرفیت‌های فوق‌العاده‌ای برای رشد و تداوم بخشیدن به این هنر یگانه و زیبا دارند. مثلا همین فرش دستباف هریس، طرفداران زیادی در اروپا دارد. اما اگر بسترهای لازم برای فروش و حضور در بازارهای بین‌المللی وجود نداشته باشد، قطعا روند گمنام بودن هنر ایرانی ، ادامه خواهد یافت.